تنگی کاروتید به معنای بسته شدن و تنگ شدن شریان کاروتید در گردن است. تنگی کاروتید زمانی اتفاق می افتد که چربی (پلاک) در عروق خونی ای که خون را به مغز و سر شما وارد می کند، رسوب می کند. انسداد عروق خطر ابتلا به سکته مغزی را افزایش می دهد. زمانی که خون رسانی به مغز قطع شده یا به طور جدی کاهش یابد ، درمان اورژانسی باید انجام شود.
سکته مغزی ، مغز را از اکسیژن محروم می سازد و در عرض چند دقیقه سلول های مغزی شروع به مردن می کنند. سکته مغزی شایع ترین علت مرگ و علت اصلی ناتوانی دائمی در مردم است.
تنگی کاروتید به تدریج پیشرفت می کند. اولین نشانه ی این بیماری سکته یا حمله ی ایسکمی (TIA) است. حمله ی ایسکمی کاهش موقتی خونرسانی به بخشی از مغز می باشد.
درمان تنگی کاروتید معمولا شامل ترکیبی از بهبود لایف استایل و سبک زندگی، مصرف دارو و گاهی اوقات جراحی می باشد.
در اولین مراحل شروع بیماری تنگی کاروتید معمولا علائم و نشانه ای بروز پیدا نمی کند. این وضعیت ممکن است تا مدت ها مورد بی توجهی قرار بگیرد و زمانی برسد که بر اثر اختلال در خونرسانی به مغز ، فرد دچار سکته مغزی یا حمله ی ایسکمی شود.
علائم سکته مغزی و حمله ی ایسکمی عبارتند از :
- ضعف یا بی حسی ناگهانی در صورت یا اندام های دیگر که معمولا در یک طرف بدن رخ می دهد.
- اختلال ناگهانی در صحبت کردن و درک
- اختلال ناگهانی بینایی یک یا هر دوچشم
- سرگیجه ناگهانی یا از دست دادن تعادل
- سردرد ناگهانی و شدید بدون علت
چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت وجود علائم سکته مغزی حتما به پزشک مراجعه کنید، حتی اگر برای مدت کوتاهی این علائم بروز پیدا کردند.
علت تنگی کاروتید چیست؟
بیماری تنگی کاروتید ناشی از ایجاد پلاک در شریان هایی است که خون را به مغز شما منتقل می کنند. پلاک ها شامل کلسترول ، کلسیم ، بافت فیبری و دیگر باقی ماخنده های سلولی هستند که در مکان آسیب دیدگی درون شریان قرار می گیرند. این فرآیند آترواسکلروز نامیده می شود.
شریان های کاروتید که با پلاک ها مسدود مس شوند، سفت و باریک هستند. این شریان ها در رساندن اکسیژن و مواد مغذی به ساختار های حیاتی مغز که مسئولیت کارهای روزمره ی شما را بر عهده دارند، دچار مشکل می شوند.
عوامل خطر برای تنگی کاروتید
عواملی که خطر ابتلا به بیماری تنگی کاروتید را افزایش می دهند شامل موارد زیر هستند :
- فشار خون بالا. فشار بیش از حد روی دیواره های شریانی می تواند آن هارا تضعیف و آسیب پذیرتر کند.
- مصرف تنباکو. نیکوتین می تواند پوشش داخلی درون شریان ها را تحریک کند. سیگار کشیدن باعث افزایش ضربان قلب و فشار خون می شود.
- دیابت. دیابت باعث کاهش توانایی شما برای پردازش چربی ها می شود و خطر ابتلا به فشار خون بالا و آترواسکلروز را افزایش می دهد.
- سطح بالای چربی خون. سطح بالای کلسترول لیپو پروتئین با چگالی کم و تری گلیسیرید (چربی خون) سبب انباشت پلاک می شود.
- سابقه خانوادگی. خطر ابتلا به بیماری تنگی کاروتید در صورت داشتن سابقه ی خانوادگی بیشتر میشود.
- سن. در سنین بالا شریان ها انعطاف پذیری خود را از دست می دهند و آسیب پذیر تر می شوند.
- چاقی. وزن بیش از حدباعث افزایش احتمال ابتلا به فشار خون، آترواسکلروز و دیابت می شود.
- آپنه خواب. وقفه تنفس در خواب ممکن است خطر ابتلا به سکته مغزی را افزایش دهد.
- ورزش نکردن. ورزش نکردن باعث ایجاد شرایطی می شود که به شریان ها صدمه وارد شود از جمله فشار خون بالا، دیابت و چاقی.
عوارض جانبی تنگی کاروتید
بیماری تنگی کاروتید باعث 10 تا 20 درصد از سکته ها می شود.
بیماری تنگی کاروتید می تواند به خاطر عوامل زیر باعث سکته مغزی شود :
- کاهش جریان خون. شریان کاروتید ممکن است به قدری تنگ شود که خون کافی برای رسیدن به بخش های مغز نتواند جریان پیدا کند.
- پلاک های شکسته. قسمتی از پلاک ممکن است شکسته شود و به درون شریان های کوچکتر جریان پیدا کند. این تکه های پلاک در یکی از شریان های کوچکتر گیر می کند و باعث ایجاد سدی می شود که جلوی ورود خون به مغز را می گیرد.
- انسداد لخته خونی. بعضی از پلاک ها حالت ترک خوردگی یا سطوح نامنظم در دیواره ی شریان ها ایجاد می کنند. بدن شما به این آسیب ها واکنش نشان می دهد و سلول های خونی را که به روند لخته شدن کمک می کنند به منطقه ی آسیب می فرستند. نتیجه می تواند یک لخته ی بزرگ باشد که جریان خون را به مغز قطع یا کم کند و موجب سکته مغزی شود.
راه های جلوگیری از بیماری تنگی کاروتید
برای جلوگیری یا کند کردن روند بیماری تنگی کاروتید این پیشنهاد ها را در نظر بگیرید.
- سیگار نکشید. در طی چند سال پس از ترک کردن سیگار، خطر ابتلا به سکته مغزی در فردی که قبلا سیگار می کشیده هیچ فرقی با کسی که تا به حال سیگار نکشیده ندارد.
- حفظ وزن مناسب. داشتن اضافه وزن خطر ابتلا به بیماری های دیگر از جمله فشار خون بالا، بیماری های قلبی عروقی، دیابت و آپنه خواب را افزایش می دهد که تمام این موارد به ابتلا به تنگی کاروتید کمک می کنند.
- محدودیت مصرف چربی و کلسترول.
- مصرف کردن انواع میوه ها و سبزیجات. میوه ها و سبزیجات حاوی مواد مغذی مانند پتاسیم، فولات و آنتی اکسیدان ها هستند که ممکن است در برابر حمله ی ایسکمی یا سکته از شما محافظت کند.
- محدود کردن مصرف نمک. نمک(سدیم) اضافی فشار خون را در افراد حساس به سدیم بالا می برد.
- ورزش کردن به طور مرتب. ورزش کردن فشار خون شما را پایین و متعادل نگه می دارد، سطح کلسترول چربی لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) را بالا نگه می دارد-کلسترول خوب- و در کل سلامت بدن را تضمین می کند. همچنین به کاهش وزن کمک و دیابت را کنترل می کند.
- محدود کردن مصرف الکل.
- کنترل کردن بیماری های مزمن. کنترل و مدیریت کردن بیماری هایی همچون دیابت و فشار خون بالا به شریان های شما کمک می کند.
- ۹۸/۰۴/۰۹