درمان اختلال وسواس فکری عملی شامل چه روش‌هایی است؟

روش های خودیاری در درمان اختلال وسواس فکری عملی

1.برای خودیاری زمان بگذارید

سبک زندگی شما نقش مهمی در کنترل اضطراب و عملکرد شما دارد و در چگونگی احساس شما موثر است.

 

مرتب ورزش کنید

ورزش روشی بسیار مؤثر در کاهش اضطراب است. با ورزش کردن، سیستم عصبی تقویت می‌شود و علاوه بر جلوگیری از بسیاری بیماری‌ها از جمله سکته مغزی، سکته قلبی و …، می‌توان نشانه‌های OCD را کنترل کرد تا هنگام بروز وسواس فکری و عملی، ذهن‌تان را دوباره متمرکز کنید. سعی کنید برای بهتر بهره بردن از اثرات ورزش، روزانه ۳۰ دقیقه یا بیشتر، تمرین‌های هوازی (ایروبیک) انجام بدهید. تأثیر تمرین های ده دقیقه‌ای و پشت سرهم می‌تواند مشابه یک جلسه تمرین طولانی‌ باشد و در درمان اختلال وسواس فکری عملی کمک زیادی کند.

با خانواده و دوستان رابطه ی خود را حفظ کنید

اختلال وسواس فکری عملی می‌تواند چنان وقت شما را بگیرد که به انزوای اجتماعی برسید. انزوای اجتماعی علائم اختلال OCD را بدتر می‌کند. وقت صرف کردن با خانواده و دوستان بسیار مهم و تاثیرگذار است. صحبت رو در رو با اطرافیانتان درباره‌ی نگرانی‌ها و اتفاقات روزمره، می‌تواند از شدت این علائم کم کند.

خواب کافی را فراموش نکنید

کمبود خواب علاوه بر ایجاد سردرد و کلافگی، می‌تواند افکار و احساسات اضطراب‌آور را بدتر کند. اضطراب و نگرانی باعث بی‌خوابی در نتیجه شدت گرفتن علائم می‌شود. حفظ تعادل احساسی، وقتی که به اندازه‌ی کافی بخوابید و استراحت کنید، بسیار آسان‌تر خواهد بود. خواب کافی عاملی مهم و کلیدی در برطرف کردن علائم و درمان اختلال وسواس فکری عملی است.

تکنیک‌های آرام‌سازی، شروع به تمرین کنید!

استرس نشانه‌های OCD را می تواند تحریک یا بدتر کند. یوگا، مراقبه‌ی آگاهانه، نفس عمیق و دیگر تکنیک‌های آرام‌سازی باعث کاهش استرس و سطح تنش شما و در نتیجه کنترل و درمان اختلال وسواس فکری عملی می‌شود. برای نتیجه‌ی بهتر، مرتبا تکنیک آرام‌سازی را تمرین کنید.

به ضربه‌های روحی نقش آن ها در OCDدقت کنید

در اغلب افراد، شستشوی وسواس‌گونه یا ذخیره‌سازی از که نشانه های OCD هستند، واکنشی آنها به آسیب‌های روحی‌شان است. تا زمانیکه شما ضربات روحی ناشی از استرس پس از سانحه را پشت سر نگذارید، رویکردهای شناختی مؤثر نخواهند بود.

2. مقاومت در برابر الگوهای مکرر رفتاری را یاد بگیرید!

اگر به دنبال درمان اختلال وسواس فکری عملی (OCD) هستید، راه‌های زیادی برای کمک وجود دارد. یکی از بهترین روش‌ها، حذف رفتارها و الگوهای وسواس‌گونه‌ای که موجب تداوم وسواس می‌شوند، است.

از ترس‌های‌ خود دوری نکنید

شاید دوری کردن از موقعیت‌هایی که موجب تحریک افکار وسواس‌گونه‌ی شما می‌شود کار هوشمندانه‌ای به نظر برسد، اما دوری کردن از این موقعیت ها، موجب می‌شود برای شما ترسناک‌تر ‌شوند. به جای دوری کردن، در معرض محرک‌های OCD قرار بگیرید، مقاومت کردن در برابر تمایل‌ به انجام الگوهای مکرر و وسواس‌گونه‌ی رفتاری را شروع کنید و یا آنها را به تأخیر بیندازید. اگر مقاومت کردن برایتان کار سختی است، زمانی که صرف انجام الگوهای مکرر رفتاری می‌کنید را کاهش دهید. هر چقدر که خودتان را در معرض محرک‌ها قرار دهید، اضطراب شما کم‌تر می‌شود و می‌فهمید که ترستان کمتر شده و بیشتر از آنچه فکر می‌کردید، کنترل دارید.

به چیز‌های دیگر توجه‌تان را جلب کنید

برای بهبود علائم و درمان اختلال وسواس فکری عملی ، زمانی که افکار و تمایلات OCD به سراغ‌تان می‌آید، سعی کنید به چیزهای دیگری توجه‌تان را جلب کنید.

آهسته بدوید، ورزش‌ کنید، راه بروید،‌ موسیقی گوش کنید، کتاب بخوانید، بازی ویدئویی انجام دهید، با دوستتان تماس بگیرید یا مشغول کاری هنری مثل بافتن شوید. حداقل ۱۵ دقیقه، کاری را که از آن لذت می‌برید انجام دهید تا واکنش‌های خود را به افکار و رفتارهای وسواس‌گونه، به تأخیر بیندازید.
در پایان دوره‌ی تأخیر و مقاومت علائم، آن تمایل را دوباره ارزیابی کنید. در بیشتر اوقات، تمایل به رفتار وسواس‌گونه، دیگر مانند قبل نخواهد بود. سعی کنید زمان مقاومت در برابر این تمایلات را بیشتر کنید. به تأخیر انداختن بیشتر این تمایلات، احتمال کاهش آن تمایل را بیشتر می‌کند.

پیش‌بینی تمایلات OCD

با پیش‌بینی تمایلات وسواس‌گونه قبل از بروز آنها، می‌توانید این تمایلات را کاهش دهید. به عنوان مثال، اگر وسواس عملی که دارید شامل اطمینان از بسته بودن پنجره ها، قفل بودن درها یا خاموش بودن دستگاه‌ها است، سعی کنید دفعه‌ی اول که دری را قفل می‌کنید، این کار را با دقت زیادی انجام دهید.

تصویر ذهنی کاملی از کاری که انجام دادید، درست کنید و بعد از آن تذکری ذهنی به خودتان بدهید. به خودتان بگویید: «الان در بسته است».
وقتی که تمایلات شما به چک کردن بروز کرد، با خیالی راحت‌ به خودتان بگویید: «این فقط یک فکر وسواس‌گونه است».

3. به چالش کشیدن افکار وسواس‌گونه

OCD سبب می‌شود مغز، روی فکر خاصی قفل کند که مشوّق اضطراب است. روش‌هایی که در زیر آمده به شما کمک می‌کنند که این قفل مغزی را باز کنید.

شروع به یادداشت افکار یا نگرانی‌های وسواس‌گونه‌ی خود کنید

افکار و نگران‌های وسواس گونه ای که دارید را با استفاده از لپتاپ، قلم و کاغذ، گوشی یا تبلت ثبت کنید. انجام این روش به درمان اختلال وسواس فکری عملی کمک بسزایی می‌کند.

همپا با ادامه یافتن تمایلات، شما هم به نوشتن ادامه دهید، و دقیقا افکارتان را ثبت کنید. با وجودی که در حال تکرار جملات یکسانی باشید یا به طور مداوم، تمایل به انجام کاری دارید که وسواس‌گونه است، به نوشتن ادامه دهید.
نوشتن به شما کمک می‌کند تا تکراری بودن وسواس‌های فکری‌تان را ببینید و بیشتر متمرکز هدفتان شوید.
نوشتن مداوم و پشت سرهم جملات تکراری‌تان، قدرت آنها را کاهش می‌دهد.
نوشتن این افکار از خود فکر کردن دشوارتر است، درنتیجه، افکار وسواس‌گونه‌ی شما شروع به ناپدید شدن می‌کنند.

برای OCD دوره ی نگرانی مشخص کنید.

خودتان را عادت دهید که به جای سرکوب وسواس‌ فکری و عملی، به آنها مهلت زمانی بدهید.

مدتی را روزانه برای دوره‌ی نگرانی مثلا یک یا دو دوره ی ۱۰ دقیقه‌ای مشخص کنید تا خودتان را وقف این وسواس‌های فکری کنید. زمان و مکان برای این دوره ها مشخص کنید، مثلا ساعت 5 تا 5:10 دقیقه در آشپزخانه، سعی کنید این دوره ها با ساعت خواب شما فاصله داشته باشند تا موجب نگرانی شما قبل از خواب نشوند.
در طول این دوره‌ی نگرانی، به جای اصلاح، فقط روی افکار و تمایلات منفی تمرکز کنید. در پایان، چند نفس عمیق و آرام بکشید تا افکار و تمایلات از مغز شما خارج شوند. تلاش کنید بقیه‌ی روز را بدون هیچ گونه وسواس فکری عملی سپری کنید.
هنگام بروز افکار و تمایلات وسواس‌گونه در روز، آنها را بنویسید و سپس به دوره‌ی نگرانی خود به آن‌ها بپردازید.
در طول این دوره ها، مروری به نوشته‌های قبلی خود کنید. اگر آن افکاری که نوشته اید همچنان شما را آزار می‌دهند، می‌توانید نگران شوید اما فقط در مدت دوره‌ی نگرانی.

درمان اختلال وسواس فکری عملی OCD

روشی تائید شده توسط محققین برای درمان اختلال وسواس فکری عملی ، درمان رفتاری-شناختی است.
این درمان شامل دو قسمت می‌شود که عبارتند از:

1. مواجهه و پیشگیری از واکنش
2. شناخت‌درمانی (cognitive therapy)

مواجهه و پیشگیری از واکنش چیست؟

این روش شامل مواجهه‌ی مداوم و پشت‌سر‎هم با منبع وسواس فکری است. سپس با اجتناب از آن رفتار وسواس‌گونه که معمولا انجام می‌دادید، اضطراب‌تان کاهش یابد.

به عنوان مثال، اگر شستن مکرر دست‌های‌تان نشانه ی وسواس شما باشد، از شما توسط درمانگر یا متخصص مغز و اعصاب خواسته می‌شود که دسته‌ی در توالت عمومی را بگیرید و لمس کنید و از شستن دست‌هایتان منع شوید. همانطور که زمانی را با اضطراب سپری می‌کنید، میل به شستن دست‌هایتان کم‌کم از بین می‌رود و یاد می‌گیرید که توانایی کنترل وسواس فکری عملی خود را دارید و برای رهایی از اضطراب، نیازی به انجام الگوهای مکرر رفتاری نیست.

شناخت‌ درمانی برای درمان اختلال وسواس فکری عملی

شناخت‌درمانی (OCD) تمرکز بر افکار مصیبت‌بار و احساس اغراق‌آمیز مسؤلیتی که شما بر دوش خود احساس می‌کنید، دارد. بخش بزرگی از این روش، بدون متوسل شدن به وسواس عملی، شیوه‌های سالم و مؤثر واکنش به افکار وسواس‌گونه را آموزش می‌دهد.

دیگر روش ها برای درمان اختلال وسواس فکری عملی

از روش های زیر برای درمان اختلال وسواس فکری عملی علاوه بر درمان رفتاری-شناختی نیز استفاده می‌شود :

دارو درمانی . دارو به ندرت در برطرف کردن علائم OCD، به تنهایی مؤثر است. اغلب داروهای ضدافسردگی به عنوان مکمل در درمان OCD استفاده می‌شوند.
خانواده‌ درمانی. خانواده درمانی، درک و شناخت OCD را افزایش می‌دهد و به کاهش ناسازگاری‌های خانوادگی می‌تواند کمک کند. همچنین به اعضای خانواده انگیزه و آموزش می‌دهد که چگونه به عزیزان‌شان کمک کنند.
گروه‌ درمانی. روشی دیگر در درمان اختلال وسواس فکری عملی است. گروه درمانی با جمع کردن افراد دیگری که مبتلا به OCD هستند کنار همدیگر، پشتوانه و دلگرمی ایجاد می‌کند و باعث کاهش احساس انزوای این افراد می‌شود.

چگونه به عضوی از خانواده یا دوستمان که مبتلاست، کمک کنیم؟

نوع واکنشی که شما با این افراد دارید، تأثیر زیادی دارد. نظرات یا انتقادات منفی می‌تواند موجب بدتر شدن OCD شود، در حالی که دلگرمی اطرافیان می‌تواند بر نتیجه‌ی درمان اختلال وسواس فکری عملی تاثیر مثبت بگذارد. سعی کنید تا جایی که می‌توانید هنگام برخورد با این افراد، مهربان و صبور باشید.

پیشنهادات

انتقاد نکنید. فراموش نکنید رفتارهای آنها عیوب شخصیتی نیست، بلکه نشانه‌های OCD است.
سرزنششان نکنید. به آنها نگویید انجام رفتار‌های مکررشان را متوقف کنند. فشار آوردن برای توقف این رفتارها، در حالیکه نمی‌توانند این نشانه ها را متوقف کنند، فقط باعث بدتر شدن وضعیت آن ها می‌شود.
از خودِ فرد حمایت کنید نه از رفتارهایش. با آن ها در انجام الگوهای مکرر رفتاری هم پا و همراه نشوید زیرا باعث تقویت و تشدید نشانه‌های OCD می‌شود.
سعی کنید ارتباطاتتان‌ را مثبت و شفاف نگه دارید. میان حمایت از فرد مبتلا به OCD و ایستادگی در برابر اختلال او، توازنی برقرار کنید تا موجب اضطراب فرد نشوید.
باهم به جنبه‌ی خنده‌دار OCD بخندید. با هم خندیدن به برخی نشانه‌های OCD به فرد کمک می‌کند از این اختلال راحت‌تر فاصله بگیرد. مطمئن باشید که باعث می‌شوید او احساس احترام کند و بفهمد که با او می‌خندید، نه به او.

اختلال وسواس فکری عملی OCD چیست؟ علائم و درمان های این اختلال چیست؟

OCD چیست؟

از خانه بیرون می‌روید ولی برمی‌گردید و برای اطمینان از قفل بودن آن، چندین بار قفل در را باز و بسته می‌کنید؟ در خیابان هنگام راه رفتن، پای خود را روی خطوط، نمی‌گذارید؟ حمام کردنتان طولانی‌تر از افراد عادی است ؟ تمام این مثال ها و نشانه ها بخشی از نشانه‌های اختلالی به نام اختلال وسواس فکری عملی یا OCD هستند. شاید بسیاری از ما در این دنیای پراسترس در حال حاضر، بدون اینکه بدانیم از این اختلال رنج می‌بریم. بهتر است با علائم و راه های درمان وسواس فکری عملی برای نجات خود یا اطرافیانمان بیشتر آشنا شویم. درصورتی که مبتلا به این اختلال هستید، مراجعه به متخصص مغز و اعصاب به شما پیشنهاد می‌شود.

 

طبیعیست که دو بار اتو را چک کنید تا ببینید سیم آن را از برق کشیده‌اید، یا برگردید ببینید درب ماشین را قفل کرده‌اید یا خیر. اما اگر دچار اختلال وسواس فکری عملی باشید، این رفتارها و افکار وسواس گونه‌ی شما بقدری زیاد می‌شود که در زندگی شما باعث اختلال می‌شود. به کمک درمان ها و استراتژی خودیاری، می‌توانید تا حد زیادی این افکار ناخواسته و تمایلات غیرمنطقی را کنترل کنید زندگی‌تان را دوباره مانند قبل در دست بگیرید.

اختلال وسواس فکری عملی چیست؟

مشخصه ی اختلال وسواس فکر عملی (OCD) افکار ناخواسته و غیرقابل کنترل و الگوهای مکرر رفتاری است و برای انجام این موارد شما احساس اجبار می‌کنید. اگر OCD داشته باشید، با وجود اینکه می‌دانید که این افکار و رفتارهای وسواس‌‌گونه‌ی شما غیرمنطقی است، با این حال برای مقاومت در برابر این مشکل و رهایی از آن، احساس ناتوانی می‌کنید.

اختلال وسواس فکری عملی سبب می‌شود مغز، روی برخی افکار یا تمایلات، قفل کند. برای درک بهتر این مسئله این مثال را در نظر بگیرید که برای اطمینان از بسته بودن شیر اجاق گاز یا تمیز بودن دست‌های‌ تان، ۲۰ بار به سمت گاز بروید یا دست‌های‌تان را بشویید.

درک بهتر وسواس فکری عملی

OCD شامل تصاویر، افکار یا انگیزه‌هایی غیرارادی است که به طور مکرر در ذهن شما ایجاد می‌شوند. این مسئله در کنترل شما نیست و چیزی نیست که شما بخواهید. این افکار وسواس‌گونه، متاسفانه اغلب ناراحت‌کننده و مزاحم هستند.

وسواس عملی، شما نسبت به انجام رفتار یا الگوهای مکرر رفتاری، احساس تمایل می‌کنید و معمولا در تلاش برای از بین بردن وسواس فکری انجام می‌شود.

به عنوان مثال، تمایل به نظافت اساسی اگر از آلودگی می‌ترسید، در شما ایجاد می‌شود. با این حال، آرامشی که بعد از نظافت حاصل می‌شود، هرگز پایدار نیست. در اصل، این افکار وسواس‌ گونه، از دفعه ی قبل هربار قوی تر می‌شود و معمولا منجر به اضطراب می‌شوند، زیرا نسبت به گذشته، زمان‌گیرتر و سخت تر می‌شود. این دور باطلِ OCD یا اختلال وسواس فکری عملی است.

افرادی که دچار اختلال وسواس فکری عملی، شامل دسته بندی های زیر هستند:

وارسی‌کننده‌ها . این افراد مکررا، اگر کارهایی را که توجه نکردن اطمینان از انجام آنها ممکن است خطرآفرین یا آسیب‌زا باشد را چک می‌کنند، مواردی مانند قفل کردن درها یا بستن شیر اجاق گاز.
شستشوگرها . که از آلودگی هراس دارند. این افراد اغلب دست‌های‌ خود را به طور مکرر می‌شویند.
شکاک‌ها. آن ها از این که اگر کاری را درست یا بی‌عیب و نقص انجام ندهند، مجازات شوند، هراس دارند.
ذخیره‌سازها . این افراد از این می‌ترسند که مبادا دوباره به چیزی که دور انداخته اند، احتیاج پیدا کنند. آنها به حالت وسواس‌ گونه ای، شروع به ذخیره ی چیزهایی که نیاز ندارند یا استفاده نمی‌کنند، می‌کنند.
شمارشگر‌ها و برنامه‌ریزها . آن ها مدام به نظم و ترتیب فکر می‌کنند و ممکن است عقاید خرافاتی درباره‌ی اعداد، رنگ‌ها یا ترتیب‌های خاص، ذهن‌شان داشته باشند.

اختلال وسواس فکری عملی OCD چه علائمی دارد؟

اینکه شما افکار و رفتارهای وسواس‌گونه داشته باشید به این معنی نیست که شما حتما دچار اختلال وسواس فکری عملی هستید. در افراد مبتلا به OCD ، این افکار و رفتارها باعث به وجود آمدن اضطراب شدید، صرف وقت زیاد و اختلال در زندگی و روابط روزانه می‌شود. وسواس به این معنیست که برای اطمینان از بسته بودن شیر اجاق گاز، 20 بار به سمت گاز بروید و اطمینان پیدا کنید، یا از ترس آلودگی، دست‌های‌ خود را را به حد افراط بشویید.

اغلب کسانیکه که دچار اختلال وسواس فکری عملی (OCD) هستند، هم وسواس فکری و هم عملی دارند، و همچنین بعضی افراد، فقط یکی از این دو مورد را تجربه می‌کنند.

افکار وسواس‌ گونه

افکار وسواس‌ گونه‌ ای که در اختلال وسواس فکری عملی رایج هستند، عبارتند از:

• ترس از اینکه کنترل خود را از دست دهند و به خود یا دیگران آسیب برسانند
• ترس از آلوده شدن با خاک، میکروب‌ها یا دیگر مواد آلوده‌
• تمرکز بیش از اندازه روی اخلاقیات
• افکار و تصورات شدید جنسی
• ترس نداشتن یا از دست دادن چیزهایی که زمانی ممکن است به آنها نیاز پیدا کنند
• نظم و ترتیب افراطی .از نظر این افراد هر چیزی باید دقیقا سر جای خودش قرار بگیرد
• خرافات. توجه بیش از اندازه به مواردی که بد یمن یا خوش یمن خوانده می‌شوند

رفتارهای وسواس‌گونه

اختلال وسواس فکری عملی شامل رفتار های وسواس گونه ی رایج زیر هستند:

• تماس گرفتن مکرر با اعضای خانواده و اطمینان پیدا کردن از صحت و سلامت آنها
• بررسی افراطی و چندباره‌ی مواردی از قبیل قفل‌ها، وسایل و کلیدهای برق و غیره
• انجام کارهای بی‌معنا همچون ضرب گرفتن با انگشت یا پا، شمردن، تکرار کلمات خاص و دیگر کارها برای کاهش اضطراب
• صرف وقت و زمان زیاد . بیش از حد برای نظافت و شست‌و‌شو
• جمع‌آوری وسایل غیرضروری مانند روزنامه‌های قدیمی یا ظروف خالی غذا
• داشتن حساسیت بیش از اندازه به نظم و ترتیب محیط پیرامون

رابطه‌ی بین ذخیره‌سازی و جمع آوری با اختلال وسواس فکری عملی

نشانه‌ی رایج افراد مبتلا به OCD، رفتار وسواس‌گونه‌ی ذخیره‌سازی ، جمع‌آوری و نگهداری وسایل بی‌ارزش و غیر ضروری است. افرادی که این رفتار را از خود نشان می‌دهند، از اختلال‌های دیگر همچون افسردگی، وسواس خرید، استرس پس از سانحه (PTSD)، جنون سرقت، اختلال کم‌توجهی-بیش‌فعالی (ADHD)، کندن پوست یا اختلال‌ تیک هم به احتمال زیاد رنج می‌برند.

علائم و نشانه های وسواس فکری عملی در کودکان چیست؟

با وجود اینکه اختلال وسواس فکری عملی اغلب در سنین نوجوانی یا جوانی شروع می‌شود، گاهی اوقات، در کودکان نیز نشانه‌هایی شبیه ODC وجود دارد. با این حال، علائم دیگر اختلالات همچون اوتیسم، اختلال کم‌توجهی و نشانگان توره می‌تواند شبیه نشانه‌های اختلال OCD باشد، بنابراین معاینه‌ی پزشکی و روان‌شناختی کامل، قبل از هر گونه تشخیص، ضروری است.

درمان سردرد خوشه ای ؛راه های درمان، پیشگیری و درمان خانگی

درمان سردرد خوشه ای

در حال حاضر راهی قطعی‌ برای درمان سردرد خوشه ای موجود نمی باشد با این حال در درمان ها می توان شدت درد و دوره‌ی سردرد را کاهش داد و از حملات بعدی پیشگیری کرد.

مطالب مرتبط:

---

• انواع سردرد؛علائم سردرد های مختلف و راه های درمان آن…
• درمان میگرن با بوتاکس
• راه‌هایی برای درمان صرع

---

درد در این نوع سردرد به صورت ناگهانی شروع می‌شود و ممکن است در زمان کوتاهی درد کمتر شود یا از بین رود، در نتیجه ارزیابی و درمان سردرد خوشه ای اغلب دشوار است و به داروهای سریع‌الاثری نیاز دارد.

بعضی از داروهایی که برای دردهای حاد استفاده می شوند، می‌توانند فورا تسکین فراهم کنند. مؤثرترین روش‌های پیشگیری و درمان سردرد خوشه ای شامل موارد زیر هستند :

درمان‌های فوری

درمان‌هایی با اثر سریع که ممکن است توسط پزشک‌ و متخصص مغز و اعصاب برای شما توصیه و استفاده شود عبارتند از:

تریپتان ‌ها

برای درمان سردرد خوشه ای از شکل تزریقی داروی سوماتریپتان (ایمیترکس) که اغلب جهت درمان میگرن نیز کاربرد دارد، استفاده می شود.
بهتر است فرد برای اولین تزریق خود،تحت مراقبت های پزشکی باشد. استفاده از این دارو به‌صورت اسپری بینی نیز ممکن است در بعضی از افراد مفید باشد، اما برای اغلب افراد اثری به خوبی شکل تزریقی ندارد و مدت بیشتری طول می‌کشد تا تأثیر بگذارد. اگر مبتلا به بیماری قلبی هستید یا فشار خون بالای کنترل‌نشده دارید، استفاده از سوماتریپتان به شما توصیه نمی‌شود.

زولمیتریپتان (زومیگ)، داروی تریپتان دیگری است که به‌شکل قرص یا اسپری بینی به تسکین و درمان سردرد خوشه ای کمک می کند. این دارو گزینه‌ی مناسبی برای افرادی است که نمی‌توانند سایر اَشکال درمان‌های سریع‌الاثر را تحمل کنند.

اکسیژن

استنشاق اکسیژن ۱۰۰ درصد خالص و به میزان حداقل ۱۲ لیتر در دقیقه، می تواند درد این سردرد را به‌طور قابل توجهی کاهش و تسکین دهد. در این روش که هم کم هزینه و هم بی‌خطر است، اثر آن در حدود ۱۵ دقیقه احساس می‌شود.

اکسیژن به طور کلی بدون عوارض جانبی و بی‌خطر است. اِشکالی که این روش دارد، حمل مخزن استوانه‌‌ای اکسیژن و تنظیم‌کننده‌ی آن با خودتان است که می‌تواند این درمان را غیرقابل‌ دسترس سازد. البته دستگاه‌های اکسیژن کوچک و قابل حمل نیز موجودند.

اُکتروتاید

شکل مصنوعی و قابل تزریق هورمون مغزی سوماتوستاتین، اُکتروتاید (سندوستاتین) است که در بعضی افراد برای درمان سردرد خوشه ای روشی موثر است.
دی‌هیدروارگوتامین
یکی از داروهای تسکین و درمان سردرد خوشه ای، فرم تزریقی دی‌هیدروارگوتامین (D.H.E. 45) است. این دارو به صورت استنشاقی (داخل بینی) هم وجود دارد و میگرانال نام دارد، ولی هنوز اثربخشی آن در درمان سردرد خوشه ای اثبات نشده است.

بی‌حس‌کننده‌های موضعی

جهت تسکین درد در این نوع سردرد، ازداروهای بی‌حس‌کننده‌ی موضعی مانند لیدوکائین (زایلوکائین) استفاده می توان کرد که برای این منظور، دارو باید از طریق بینی وارد شود.

درمان‌های پیشگیرانه سردرد خوشه ای

هدف از درمان پیشگیرانه برای سردرد خوشه ای، سرکوب حملات و جلوگیری از شدت‌ گرفتن آنها است.

معمولا با توجه به طول و نظم دوره‌های سردرد، نوع دارو برای درمان سردرد خوشه ای تعیین می شود. با پایان یافتن مدت موردانتظار دوره‌ی سردرد خوشه ای، به‌تدریج می توان مقدار دارو را کاهش داد، البته تحت نظر پزشک.

مسدودکننده‌های کانال کلسیم

اولین انتخاب برای پیشگیری و درمان سردرد خوشه ای، اغلب وراپامیل (کالان، ورلان و غیره) عامل مسدودکننده‌ی کانال کلسیم است. وراپامیل می‌تواند همراه با دیگر داروها استفاده شود. گاهی اوقات استفاده ی طولانی‌مدت از این دارو، برای کنترل سردرد خوشه ای مزمن مورد استفاده قرار می گیرد.

عوارض جانبی ممکن است شامل تهوع، یبوست، خستگی، افت فشار خون و تورم مچ پاها باشد.

کورتیکواستروئیدها

داروهای ضدالتهاب همچون پردنیزون، داروهای پیشگیری‌کننده‌ با اثر سریع هستند. این داروها برای اغلب افراد مبتلا به سردرد خوشه ای مؤثر واقع می‌شوند.

اگر الگوی کلی سردرد شما شامل یک دوره‌ی کوتاه سردرد و سپس یک دوره‌ی بهبودی طولانی‌مدت است و همچنین اخیرا دچار این سردرد شده‌اید، پزشک‌ شما ممکن است کورتیکواستروئیدها را برای شما تجویز کند.

با توجه به عوارض جانبی آنها مانند دیابت، بالا بردن فشار خون و آب مروارید، کورتیکواستروئیدها گزینه‌ی خوبی برای استفاده‌ی کوتاه‌مدت ممکن است باشند اما برای استفاده‌ی طولانی‌مدت مناسب نیستند.

لیتیوم کربنات

در صورت عدم توقف و درمان سردرد خوشه ای توسط این داروها، لیتیوم کربنات که دارویی برای درمان اختلال دوقطبی است، می‌تواند در پیشگیری از این سردرد مزمن مؤثر باشد.

عوارض جانبی آن شامل تشنگی، رعشه و اسهال است. با این حال پزشک‌تان می‌تواند دُز مصرفی دارو را برای شما طوری تنظیم کند که عوارض جانبی آن به کم ترین حالت برسد. در هنگام مصرف این دارو باید تحت آزمایش خون قرار بگیرید تا آسیب های جدی تری مانند آسیب کلیوی بررسی شود.

انسداد کننده (بلوک) عصب

جهت تسکین سردردهای خوشه‌ای مزمن، تزریق یک داروی بی‌حس کننده همراه با کورتیکواستروئید در پشت سر در ناحیه‌ی اطراف عصب اکسی‌پیتال کمک می‌کند.

انسداد عصب اکسی‌پیتال می تواند جهت تسکین موقت، تا زمانی که دیگر داروهای پیشگیرانه‌ی اثر بگذارند، مفید واقع شود.

ملاتونین

مطالعات نشان می‌دهد مصرف ۱۰ میلی‌گرم ملاتونین در شب میتواند در کاهش تعداد دفعات بروز سردرد خوشه ای موثر باشد.

داروهای ضدتشنج مانند توپیرامات از دیگر داروهایی هستند که برای پیشگیری از سردرد خوشه ای به‌کار می‌روند.

جراحی

در مواردی نادر پزشک برای درمان سردرد خوشه ای، به افرادی که سردردهای خوشه ای مزمن که با درمان تهاجمی تسکین نمی‌یابند دچار هستند، یا تحمل عوارض جانبی آنها را ندارند، عمل جراحی را توصیه می‌کنند.

همچنین ممکن است تحریک عصب اکسی‌پیتال در یک یا هر دو طرف سر، در رفع علائم سردرد خوشه ای مفید واقع شوند.

تحریک عمقی مغز برای سردردهای خوشه‌ای نیز روش درمانی اثبات‌نشده‌ای است برای درمان سردرد خوشه ای که به سایر درمان‌ها پاسخ نمی‌دهند. خطرات قابل‌توجهی مانند عفونت یا خونریزی مغزی به دلیل قراردادن یک الکترود در داخل مغز در این روش وجود دارد.

بعضی از روش‌های جراحی که برای درمان سردرد خوشه ای وجود دارند، به مسیرهای عصبی‌ای که مسئول درد هستند (غالبا عصب سه‌قلو که در ناحیه‌ی پشت و اطراف چشم قرار دارد‌) آسیب وارد می کنند.

به‌علت عوارض احتمالی همچون ضعف عضلانی در فک یا بی‌حسی در نواحی خاصی از سر و صورت، جراحی جهت درمان سردرد خوشه ای به‌ندرت توصیه می‌شود.

درمان‌های بالقوه برای درمان سردرد خوشه ای

تحریک عصب اکسی‌پیتال روشی است که جراح چند الکترود در پشت سر بیمار می‌کارد. سپس آنها را به دستگاهی شبیه ضربان‌ساز (ژنراتور) متصل می‌کند. پالس‌هایی برای تحریک ناحیه‌ی عصب اکسی‌پیتال از این الکترودها فرستاده می شوند که باعث مسدود شدن یا کاهش سیگنال های درد می‌شوند.

طبق مطالعات، این روش باعث کاهش درد در برخی افراد مبتلا به سردرد خوشه ای مزمن می شود.

هیپوتالاموس ناحیه‌ای در مغز است که با زمان‌بندی دوره‌های خوشه‌ای ارتباط دارد و در یک روش پزشکان یک الکترود در هیپوتالاموس می‌کارند. جراح، الکترود را به ژنراتور متصل می‌کند که در نتیجه ی این کار،ژنراتور با تغییر پالس‌های الکتریکی مغز، به کاهش درد کمک می‌کند.

تحریک عمقی مغز از طریق هیپوتالاموس ممکن است باعث تسکین و درمان سردرد خوشه‌ای مزمن و شدید در افرادی که روند درمان‌شان با دارو موفقیت‌آمیز نبوده است، شود.

تاثیر درمان‌های خانگی و سبک زندگی

برای پیشگیری از حمله‌ی خوشه‌ای در طول دوره‌ی خوشه‌ای، موارد زیر ممکن است کمک کننده باشند :

تنظیم ساعات خواب. با تغییر کردن الگوی خواب نرمال شما، دوره‌های سردرد خوشه ای می‌توانند شروع شوند. روال عادی خواب خود را در طول یک دوره‌ی خوشه‌ای، دنبال کنید.
محدود کردن مصرف الکل. مصرف الکل به ویژه آبجو و شراب، می تواند خیلی سریع باعث بروز سردرد در طول یک دوره شود.

درمان جایگزین

سردردهای خوشه‌ای می‌توانند بسیار دردناک و غیر قابل تحمل باشند، پس ممکن است بخواهید برای تسکین و درمان سردرد خوشه ای، درمان‌های جایگزین یا مکمل را امتحان کنید.

ملاتونین دارای اثربخشی متوسطی در درمان حمله های شبانه‌ی سردرد خوشه ای است. همچنین براساس پژوهش ها، استفاده از کپسایسین در داخل بینی ، باعث کاهش تعداد دفعات و شدت حملات سردرد خوشه ای می شود.

زندگی همراه سردرد خوشه ای

حملات سردرد های خوشه ای غیرقابل تحمل به نظر می‌رسند و زندگی با این سردرد می‌تواند ترسناک و دشوار باشد. ممکن است شما دچار اضطراب و افسردگی بر اثر حملات شوید و درنهایت می‌تواند روابط، کار و کیفیت زندگی شما را تحت تأثیر قرار دهد بنابرین به دنبال پیشگیری و درمان سردرد خوشه ای می روید.

صحبت‌کردن با درمانگر یا مشاور می‌تواند به مقابله با اثرات سردردهای خوشه ای به شما کمک ‌کند.

سردرد خوشه ای چیست و چه علائمی دارد؛علت آن چیست؟

مروری بر سردرد خوشه ای

سردرد خوشه ای یکی از انواع سردرد ها است که علائم، علل و درمان خاص خود را دارد. اکثر افراد فکر میکنند میگرن دردناک ترین سردردی می تواند باشد که یک فرد ممکن است تجربه کند، اما در این مقاله با یکی از انواع سردرد آشنا خواهید شد که درد شدیدی را به فرد متحمل می کند، اما خوشبختانه زیاد شایع نیست. این نوع سردرد نادر و طاقت فرسا، سردرد خوشه ای نام دارد.

 

سردرد خوشه ای چه سردردی است؟

سردرد خوشه ای در الگوهای خوشه‌ای یا دوره ای رخ می دهد و از دردناک‌ترین انواع سردردها است. سردرد خوشه ای ممکن است با دردی شدید در اطراف یا داخل چشم در یک طرف سر، شما را از خواب در نیمه‌ی شب بیدار می‌کند.

معمولا پس از دوره های حملات مکرر که به دوره‌های خوشه‌ای معروفند و عموما از چند هفته تا چند ماه طول می‌کشند، دوره‌ی بهبودی موقت وجود دارد که در این زمان سردرد متوقف می‌شود. در طول زمان بهبودی، به مدت چند ماه و یا حتی چند سال، هیچ سردردی رخ نمی دهد.

سردرد خوشه ای سردردی نادر است و جان فرد مبتلا را تهدید نخواهد کرد. اقدامات درمانی می توانند شدت و مدت حملات سردرد خوشه ای را کم تر ‌کنند و همچنین تعداد سردردهای خوشه ای را نیز کاهش ‌دهد.

برای تشخیص و درمان این نوع سردرد به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.

علائم سردرد خوشه ای معمولا بدون مقدمه و به سرعت آغاز می‌شود، همچنین ممکن است در ابتدا آورا Aura (اختلال در بینایی) و حالت تهوع داشته باشید.

علائم شایع در طول سردرد خوشه ای عبارتند از:

• دردی شدید، معمولا اطراف یا داخل یک چشم که ممکن است به سایر قسمت‌های سر، گردن، صورت و شانه‌ها نیز گسترش یابد.
• بی قراری
• درد در یک طرف صورت
• ریزش اشک شدید
• قرمزشدن چشم در سمتی که درد وجود دارد
• گرفتگی یا آبریزش بینی در سمتی که درد وجود دارد
• تعریق صورت یا پیشانی
• برافروختگی صورت یا رنگ پریدگی
• ورم اطراف چشم در سمتی که درد وجود دارد
• افتادگی پلک چشم
  افرادی که دچار سردرد خوشه ای هستند، برخلاف افرادی که دچار میگرن هستند، معمولا به‌ دلیل بی‌قراری، می نشینند، قدم می زنند و یا دائما خود را به عقب و جلو تکان می‌دهند. حساسیت به نور و صدا که برخی از علائم سردرد میگرنی است در سردرد خوشه ای نیز ممکن است اتفاق بیفتد.

دوره‌ی خوشه‌ای چیست وچقدر طول می‌کشد؟

دوره‌ی خوشه‌ای معمولا از ۶ تا ۱۲ هفته به طول می‌کشد. مدت و تاریخ شروع هر دوره‌ی خوشه‌ای می تواند مانند دیگر دوره‌ها باشد. دوره‌های خوشه‌ای می‌توانند به صورت فصلی مثلا هر پاییز یا بهار رخ دهند.

اغلب افراد مبتلا، سردرد خوشه ای اپیزودیک دارند. در این نوع سردرد، ممکن است یک هفته تا یک سال طول بکشد و سپس، دوره‌ی بهبودی موقتی بدون درد وجود خواهد داشت. این دوره می‌تواند تا ۱۲ ماه قبل از شروع سردرد خوشه ای بعدی ، به طول بکشد.

دوره‌ی خوشه‌ای که مزمن است ، ممکن است تا بیش از یک سال ادامه داشته باشد. همچنین ، دوره‌ی بدون درد کمتر از یک ماه می تواند به طول بیانجامد.

در طول یک دوره‌ی خوشه‌ای چه اتفاقاتی رخ می دهد؟

1. سردردها اغلب هر روز و یا گاهی اوقات،چند بار در روز رخ می دهند.
2. حمله‌ی سردرد ممکن است بین ۱۵ دقیقه تا ۳ ساعت به طول بی‌انجامد.
3. حملات سردرد اکثر اوقات روزانه در زمانی خاص اتفاق می‌افتند.
4. اغلب این حمله ها در شب‌ و اکثرا یک یا دو ساعت بعد از رفتن به تخت خواب اتفاق می‌افتند.
5. پایان یافتن ناگهانی و کم شدن سرعت درد از ویژگی حملات خوشه‌ای است. اکثر افراد پس از یک حمله ی سردرد خوشه ای ، دیگر دردی ندارند با این جال دچار خستگی شدیدی می شوند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

برای رد کردن احتمال دیگر اختلالات و همچنین پیداکردن مؤثرترین راه درمانی اگر که جدیدا دچار سردردهای خوشه ای شده‌اید، به پزشک مراجعه کنید.

گاهی اوقات سردردها می‌توانند نشانه ی یک وضعیت جدی پزشکی مانند تومور مغزی یا پارگی رگ خونی (آنوریسم) باشند.

همچنین اگر سابقه‌ی سردرد دارید و یا زیاد دچار سردرد می شوید، هنگامیکه تغییری در الگوی سردرد شما پیش آمد، یا حسی جدید هنگام سردرد تجربه کردید، حتما به پزشک مراجعه کنید.

درصورت بروز هرکدام از این علائم به اورژانس مراجعه کنید:

• سردرد شدید و ناگهانی و مانند صاعقه.
• سردردی که همراه با آن این علائم رخ دهند؛ تهوع یا استفراغ، تب، سفتی گردن، سردرگمی ذهنی و گیجی، تشنج،
• بی‌حسی یا اختلالات گفتاری که ممکن است نشان‌دهنده‌ی مشکلاتی ازجمله مننژیت، سکته مغزی، تومور مغزی یا آنسفالیت باشد.
• سردردی که پس از آسیب وارد شدن به سر حتی در اثر سقوط یا ضربه‌‌ای جزئی باشد، به‌ ویژه اگر بدتر شود.
• سردردی ناگهانی شدید و دردناک شدید که با سردردهای قبلی‌ شما متفاوت است.
• سردردی که الگو و شدت دردش در طی چندروز تغییر کند.

علت سردرد خوشه ای چیست؟

علت سردرد خوشه‌ای به طور دقیق مشخص نیست با این حال الگوهای این نوع سردرد نشان از این است که اختلال در ساعت بیولوژیک بدن ممکن است نقشی در به وجود آمدن آن داشته باشد.

سردرد خوشه ای معمولا با عوامل تحریک‌کننده از جمله غذاها، تغییرات هورمونی یا استرس برخلاف سردرد میگرنی و سردرد تنشی ارتباط ندارد. با این وجود زمانی سردرد خوشه ای شروع می‌شود، نوشیدن الکل می تواند باعث تشدید سردرد شود.

از جمله محرک‌های احتمالی می توان به داروهایی مانند نیتروگلیسرین که برای درمان بیماری قلبی کاربرد دارد، اشاره کرد.

عوامل خطرساز برای سردرد خوشه ای شامل چه مواردی هستند؟

عوامل خطر برای سردردهای خوشه‌ای عبارتند از:

جنسیت. سردردهای خوشه ای در مردان شایع تر از زنان است.
سن. اکثر افرادی مبتلا به سردردهای خوشه ای ، بین ۲۰ تا ۵۰ سال سن دارند، البته این نوع سردرد در هر سنی ممکن است اتفاق بیفتد.
سیگارکشیدن. اغلب افراد مبتلا به سردردهای خوشه‌ای، سیگاری هستند. با این وجود، ترک‌ کردن سیگار معمولا تأثیری بر رفع این نوع سردرد ندارد.
مصرف الکل. اگر در معرض خطر ابتلا به سردرد خوشه ای هستید، مصرف الکل ممکن است در شروع حمله‌ی سردرد شما نقش داشته باشد.
سابقه‌ی خانوادگی. اگر اقوام درجه یک شما مانند مادر، پدر، خواهر یا برادر سردرد خوشه ای دارد، احتمال بروز این عارضه در شما افزایش می‌یابد.

تشخیص سردرد خوشه ای

سردرد خوشه ای، نوعی خاص از درد و الگوی حملات را دارد. تشخیص این نوع سردرد براساس توصیف شما از حمله ها مانند درد، محل و شدت سردرد و علائم مرتبط با آن که دارید، انجام می‌شود.

اینکه هر چند وقت یک ‌بار رخ می دهد و چه مدت طول می‌کشد نیز در تشخیصاین نوع سردرد، از عواملی مهم هستند. پزشک یا متخصص مغز و اعصاب، با استفاده از روش‌هایی خاص نوع و علت سردرد شما را مشخص میکند.

معاینه‌ی عصبی

معاینه‌ی عصبی می‌تواند به پزشک‌ شما کمک کند تا علائم فیزیکی سردرد خوشه ای را شناسایی کند. پزشک از روش‌هایی برای ارزیابی عملکرد مغز‌تان از جمله تست کردن حس ها، واکنش ها و اعصاب استفاده می‌کند.

آزمایش‌های تصویربرداری

اگر نتایج معاینه‌ی عصبی شما عادی نباشد یا سردردهای غیرطبیعی یا پیچیده داشته باشید ، معمولا پزشک‌ برای ردکردن احتمال سایر مشکلات و علل جدی سردرد همچون تومور یا آنوریسم مغزی، انجام آزمایشات دیگری را توصیه کند.
متداول ترین تست‌های تصویربرداری از مغز عبارتند از:

سی‌تی‌اسکن.در این روش از اشعه‌ی ایکس برای ایجاد تصاویر مقطعی دقیقی از مغز شما استفاده می‌شود.
MRI ام آر آی. در این روش از میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی برای به وجود آوردن تصاویری دقیق از مغز و رگ‌های خونی شما استفاده می‌شود.

همه چیز درباره ی دیستونی گردن (تورتیکولی یا کجی گردن)

بررسی اجمالی دیستونی گردن

دیستونی گردن ، کجی گردن یا تورتیکولی ، وضعیتی دردناک است که در آن عضلات گردن شما به طور غیر ارادی منقبض شوند که در نتیجه ی آن گردن و سر شما به یک طرف می چرخد.این بیماری همچنین باعث می شود سر شما به طور غیر ارادی به جلو یا عقب خم شود.
دیستونی گردن بیشتر در افراد میانسال و اغلب در زنان اتفاق می افتد. علائم معمولا به تدریج شروع می شوند و سپس به نقطه ای می رسند که به طور قابل ملاحظه ای بدتر نمی شوند.
درمان قطعی براین دیستونی گردن وجود ندارد. این اختلال گاهی بدون درمان برطرف می شود. تزریق بوتولینوم به عضلات آسیب دیده، اغلب نشانه ها و علائم دیستونی  را کاهش می دهد و همچنین جراحی در بعضی موارد می تواند مناسب باشد. این بیماری ممکن است باعث سردرد نیز شود.

 

علائم و نشانه های این اختلال چه هستند؟

بر اثر انقباض عضلات در دیستونی گردن، سر شما در جهات مختلف ممکن است بچرخد از جمله :

• چرخش از سمت چانه به سمت شانه
• چرخش از سمت گوش به طرف شانه
• بالا رفتن سر
• پایین آمدن سر

شایع ترین نوع چرخش در دیستونی زمانی است که چانه ی شما به سمت شانه کشیده می شود. بعضی افراد ترکیبی از چند نوع از این چرخش ها را تجربه می کنند. حرکت های ناگهانی سر هم در این اختلال ممکن است رخ دهد.
افراد مبتلا به دیستونی گردن ممکن است در ناحیه ی گردن خود دردی حس کنند که به شانه ها هم برسد. اختلال نیز می تواند باعث سردرد شود. در برخی افراد مبتلا به این بیماری ، درد باعث می شود فرد خسته و ناتوان شود.

علت ایجاد این بیماری چه می تواند باشد؟

در اکثر بیماران، علت دیستونی گردن ناشناخته است. در برخی از افراد به خاطر وجود سابقه ی خانوادگی ابتلا به این بیماری، ممکن است علت ایجاد آن ژنتیک باشد.
دیستونی گردن گاهی اوقات با آسیب های سر، گردن یا شانه مرتبط است.

عوامل خطر دیستونی گردن را بشناسیم

عوامل خطر این بیماری عبارتند از :

سن. این اختلال ممکن است در هر سنی رخ دهد اما در افراد بالای 30 سال احتمال ابتلا به آن بیشتر است.
جنسیت. دیستونی گردن در زنان نسبت به مردان شایع تر است.
سابقه خانوادگی. اگر عضوی از خانواده ی شما مبتلا به این بیماری باشد، احتمال ابتلا شما به دیستونی بیشتر است.

عوارض جانبی ناشی از دیستونی گردن

در برخی موارد، انقباضات ناشی از این بیماری در دیگر نقاط مجاور هم پخش می شود. شایع ترین نواحی که انقباضات در آن ها رخ میدهد شامل صورت، فک، دست ها و تنه می باشد.
همچنین دیستونی گردن در افراد مبتلا به این بیماری اسپور استخوانی ایجاد می کند که باعث کاهش فضای داخل کانال نخاعی می شود. نتیجه ی این عمل، سوزن سوزن شدن، بی حسی و ضعف در دست ها، بازوها یا پاها است.